Müharibə Ukrayna iqtisadiyyatının demək olar ki, üçdə birini məhv etdi və iqtisadi coğrafiyanı kökündən dəyişdirdi. Cəbhə bölgələrində yerləşən müəssisələr məhsulun təxminən 50 % istehsal edirdilər. İri sənaye müəssisələri 13 milyard ABŞ dollardan çox zərərə məruz qalıb. Cəbhə bölgələri ÜDM-in 30-40%-ni itirmiş , mərkəzi və qərb bölgələrində ÜDM 10-30% azalmışdır. Zakarpattya, İvano-Frankivsk və Kirovohrad vilayətlərində əhalinin artımı iqtisadi itkiləri kompensasiya edib, bölgə iqtisadiyyatının qismən bərpasını və transformasiyasını təmin etmişdir.
800-dən çox müəssisə qərb və mərkəzi rayonlara köçürülüb ki, onlardan da sahibkarlıq subyektlərinin 2%-ə yaxını cəbhəyanı rayonlarda qeydiyyatdan keçib. 600-dən çox müəssisə istehsalı bərpa edib, digərləri üçün uyğun yerlərin və ya daşınma üsulunun axtarışı davam edir. Həmçinin oradakı iqtisadi vəziyyətin yaxşılaşması ilə əlaqədar bəzi müəssisələr əvvəlki yerlərinə qayıdırlar. Bunlar Xarkov, Sumı və Çerniqov vilayətləridir – artıq 44 müəssisə geri qayıdıb. Ətraflı məlumat http://surl.li/mrrzk
Ən çox müəssisə aşağıdakı vilayətlərə köçürülüb:
- Lviv 24%;
- Zakarpattya 14,5%;
- Çernivtsi 9,8%;
- Xmelnitsk 7,3%;
- Ternopil 6,3%.
Köçürülmə Lisiçansk, Rubijni və digər müvəqqəti işğal edilmiş ərazilərin istehsalının bir hissəsini qoruyub saxlamağa imkan verdi. Müharibədən ən çox zərər çəkən orta müəssisələr olub – onların payı 52% təşkil etmişdir. Bundan əlavə, bir çox müəssisələr döyüş bölgəsində və ya cəbhə bölgəsində yerləşir və başqa yerə köçürülə bilmir. Bunlar metallurgiya, mədənçıxarma və zənginləşdirmə, energetika, tikinti sənayesindəki iri və orta sənaye müəssisələridir. Onlar köçürülə bilməz, çünki onlar xüsusi depozitlərə, ehtiyatlara, mədənlərə, logistikaya və müvafiq istehlaka bağlıdır:
- metallurgiya sənayesi 70% azalıb,
- dağ mədən – böhran itkilərə məruz qalıb, şaxtaların 20%-i ölkə nəzarət edilən ərazidə qalıb;
- enerji infrastrukturuna hücumlar nəticəsində elektrik enerjisi ixracı 90%-dən çox azalıb. Sektor 8,1 milyard ABŞ dolları məbləğində birbaşa zərərə məruz qalıb.
Kənd təsərrüfatı sektoruna 40 milyard ABŞ dolları zərər dəyib. Lakin fermerlər logistikanın mürəkkəbliyinə və digər çətinliklərə uyğunlaşırlar. Kənd təsərrüfatı məhsullarının cəmi ixracda xüsusi çəkisi 34 %-dən 41 %-ə kimi yüksəlib.
İT sənayesi məhsuldarlığı 85-90% səviyyəsində saxlayaraq 6,8 milyard ABŞ dolları gəlir qazanmışdır. Ölkədəki mütəxəssislərin sayı xaricə köçürülmə ilə əlaqədar 13% azalsa da, İT xidmətlərinin ixracının cəmi həcmi təxminən 7% artıb.
İqtisadi Bərpa Mərkəzi aktiv hərbi əməliyyatların 2025-ci ildə sona çatacağını fərz edərək, 2032-ci ilə qədər olan dövr üçün ÜDM-in artım proqnozunu modelləşdirib. 2032-ci ilə kimi Ukrayna iqtisadiyyatı 3 mərhələdən keçəcək – proqnoz haqqında ətraflı məlumat http://surl.li/mqukr
